Aprenentatge mòbil: perspectives

Juan Carlos Torres Diaz, Pablo Vicente Torres Carrión, Alfonso Infante Moro

Resum


El futur de l’aprenentatge, des d’una perspectiva tècnica, està integrat per quatre eixos que el defineixen i sobre els quals s’articulen esforços tecnològics i metodològics. Aquests eixos són: la mobilitat, la interacció, la intel·ligència artificial i recursos basats en tecnologia com la realitat augmentada i els jocs aplicats a l’aprenentatge. La seva combinació suposa la creació d’un model d’escenaris mòbils, interactius i intel·ligents que aprofiten tots els espais i temps disponibles per a l’aprenent. Les diferents tecnologies, cadascuna per la seva banda, ja estan disponibles i són utilitzades en diverses experiències educatives; el que cal és la conjugació d’aquestes experiències a través de models didàctics en els quals l’aprenentatge assolit pels estudiants sigui significatiu. En aquest article es discuteixen aquestes tecnologies i es planteja un model d’integració que possibilita l’establiment d’un marc referencial de treball didàctic. Es conclou la necessitat d’experimentar tecnologies i plasmar-ne els resultats en models d’ensenyament-aprenentatge que utilitzin esquemes d’interacció alternatius i la urgència de disposar de sistemes tutorials intel·ligents per a massificar la tutoria.


Paraules clau


aprenentatge mòbil, intel·ligència artificial, xarxes socials, models d’aprenentatge, tecnologia

Referències


Alejandres Sánchez, H. O., González Serna, J. G., & Vargas Govea, B. A. (2011). Sistemas de recomendación en ambientes organizacionales: estado del arte y tendencias futuras. In IX Congreso nacional sobre innovación y desarrollo tecnológico (pp. 428-434). Mexico.

Azuma, R., Behringer, R., Feiner, S., Julier, S., & Macintyre, B. (2001). Recent Advances in Augmented Reality. IEEE Computer Graphics And Applications, 21(6), 34-47. doi http://dx.doi.org/10.1109/38.963459

Casali, A., Gerling, V., Deco, C., & Bender, C. (2010). Sistema inteligente para la recomendación de objetos de aprendizaje. Generación Digital, 9(1), 88-95.

Castaño-Muñoz, J., Duart, J. M., & Sancho-Vinuesa, T. (2013). The Internet in face-to-face higher education: Can interactive learning improve academic achievement? British Journal of Educational Technology. doi http://dx.doi.org/10.1111/bjet.12007

Cataldi, Z., & Cabero Almenara, J. (2006). Los aportes de la tecnología informática al aprendizaje grupal interactivo. Pixel-Bit. Revista de Medios y Educación, 27, 115-130.

Cobcroft, R., Towers, S., Smith, J., & Bruns, A. (2006). Learning in review: Opportunities and challenges for learners, teachers, and institutions. In Learning on the Move. Brisbane, Australia: OLT. Retrieved from http://eprints.qut.edu.au/5399/1/5399.pdf

Danaher, P., Gururajan, R., & Hafeez-Baig, A. (2009). Transforming the practice of mobile learning: promoting pedagogical innovation through educational principles and strategies that work. In H. Ryu & D. Parsons (Eds.), Innovative mobile learning: Techniques and technologies (pp. 21-46). Hershey: IGI Global.

Deterding, S., Khaled, R., Nacke, L. E., & Dixon, D. (2011). Gamification: Toward a Definition. In Proceedings of the 2011 Workshop Gamification: Using Game Design Elements in Non-Game Contexts. New York, NY: ACM. Retrieved from http://gamification-research.org/wp-content/uploads/2011/04/02-Deterding-Khaled-Nacke-Dixon.pdf

García Salcines, E., Romero Morales, C., Ventura Soto, S., & De Castro Lozano, C. (2008). Sistema recomendador colaborativo usando minería de datos distribuida para la mejora continua de cursos e-learning. IEEE-RITA, 3(1), 19-30.

Gerling, V. (2009). Un sistema inteligente para asistir la búsqueda personalizada de objetos de aprendizaje. Universidad Nacional de Rosario. Retrieved from https://www.fceia.unr.edu.ar/lcc/t523/uploads/21.pdf

Johnson, L., Smith, R., Willis, H., Levine, A., & Haywood, K. (2011). The horizon report. Media. Austin, TX: The New Media Consortium.

Jong, M., Shang, J., Lee, F.-L., & Lee, J. (2008). Harnessing computer Games in Education. Journal of Distance Education Technologies, 6, 1-9. doi http://dx.doi.org/10.4018/jdet.2008010101

Junco, R., & Cotten, S. (2011). Perceived academic effects of instant messaging use. Computers & Education, 56(2), 370-378. doi http://dx.doi.org/10.1016/j.compedu.2010.08.020

Kearney, M., Schuck, S., Burden, K., & Aubusson, P. (2012). Viewing mobile learning from a pedagogical perspective. Research in Learning Technology, 20. doi http://dx.doi.org/10.3402/rlt.v20i0/14406

Koole, M. L. (2009). A model for framing mobile learning. In M. Ally (Ed.), Empowering learners and educators with mobile learning (pp. 25-47). Athabasca: Athabasca University Press.

Kurzweil, R. (2005). The singularity is near: when human transcend biology. New York, NY: Penguin Group.

Liarokapis, F., & Anderson, E. F. (2010). Using Augmented Reality as a Medium to Assist Teaching in Higher Education. In Eurographics 2010. Norrköping, Sweden: Eurographics Association. Retrieved from http://www.soi.city.ac.uk/~fotisl/publications/EG2010.pdf

Liu, C.-C., & Kao, L.-C. (2007). Do handheld devices facilitate face-to-face collaboration? Handheld devices with large shared display groupware to facilitate group interactions. Journal of Computer Assisted Learning, 23, 285-299. doi http://dx.doi.org/10.1111/j.1365-2729.2007.00234.x

Llorens, F., & Capdeferro, N. (2011). Facebook’s potential for collaborative learning. RUSC. Universities and Knowledge Society Journal, 8(2), 31-45. doi http://dx.doi.org/10.7238/rusc.v8i2.963

Low, L. (2006). Connections: Social and mobile tools for enhancing learning. The Knowledge Tree journal, (12), 1-10. Retrieved from http://robertoigarza.files.wordpress.com/2008/10/art-social-and-mobile-tools-for-enhancing-learning-low-2006.pdf

Low, L., & O’Connell, M. (2006). Learner-centric design of digital mobile learning. En: Learning on the Move. Brisbane, Australia: OLT. Retrieved from http://www.academia.edu/941536/Learner-entric_design_of_digital_mobile_learning

Malone, T. (1980). What makes things fun to learn? A study of intrinsically motivating computer games. Palo Alto, CA: Xerox.

Ozdamli, F. (2012). Pedagogical framework of m-learning. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 31, 927-931. doi http://dx.doi.org/10.1016/j.sbspro.2011.12.171

Park, Y. (2011). A Pedagogical Framework for Mobile Learning: Categorizing Educational Applications of Mobile Technologies into Four Types. International Review of Research in Open and Distance Learning, 12(2), 78-102.

Peña, F., & Riffo, R. (2008). Revisión, selección e implementación de un algoritmo de recomendación de material bibliográfico utilizando tecnología {j2EE}. Concepción, Chile: Universidad del Bío-Bío. Retrieved from http://cybertesis.ubiobio.cl/tesis/2008/riffo_r/doc/riffo_r.pdf

Prensky, M. (2003). Digital Game-Based Learning. ACM Computers in Entertainment, 1(1), 1-4. doi http://dx.doi.org/10.1145/950566.950596

Rotter, J. B. (1954). Social learning and clinical psychology. New York, NY: Prentice-Hall. doi http://dx.doi.org/10.1037/10788-000

Sangrà, A., & Wheeler, S. (2013). New informal ways of learning: Or are we formalising the informal? RUSC. Universities and Knowledge Society Journal, 10(1). doi http://dx.doi.org/10.7238/rusc.v10i1.1689

Sarwar, B., Karypis, G., Konstan, J., & Riedl, J. (2001). Item-Based Collaborative Filtering Recommendation Algorithms. In Proceedings of the 10th international conference on World Wide Web (pp. 285-295). New York, NY: ACM. doi http://dx.doi.org/10.1145/371920.372071

Siemens, G. (2005). Connectivism: A Learning Theory for the Digital Age. International Journal of Instructional Technology and Distance Learning, 2(1), 3-10.

Stutzman, F. (2007). Social network transitions (Web log post). Retrieved from http://chimprawk.blogspot.com/2007/11/social-network-transitions.html

Thornburg, D., & Mahoney, S. (2009). From Cyberspace to Augmented Reality: Education’s Ongoing Journey on the Internet. Retrieved from http://www.tcse-k12.org/pages/AugmentedReality.pdf

Torres-Diaz, J. C., Jara, I., & Valdiviezo, P. (2013). Integración de redes sociales y entornos virtuales de aprendizaje. Revista de educación a distancia, 35. Retrieved from http://www.um.es/ead/red/35/torres_et_al.pdf

Torrisi-Steele, G. (2006). The making of m-learning spaces. OLT Conference 2006 - Learning on the move. Retrieved from http://research-hub.griffith.edu.au/display/n95dad4ac8b8d95f4f577abc99ef26b48

Valdiviezo, P., Santos, O., & Boticario, J. G. (2010). Aplicación de métodos de diseño centrado en el usuario y minería de datos para definir recomendaciones que promuevan el uso del foro en una experiencia virtual de aprendizaje. RIED, 13(2), 237-264.

Vavoula, G., & Sharples, M. (2009). Meeting the challenges in evaluating mobile learning: a 3-level evaluation framework. International Journal of Mobile and Blended Learning, 1(2), 54-75. doi http://dx.doi.org/10.4018/jmbl.2009040104

Velez-Langs, O., & Santos, C. (2006). Sistemas recomendadores: Un enfoque desde los algoritmos genéticos. Gestión y Producción, 1(9), 23-31.




DOI: http://dx.doi.org/10.7238/rusc.v12i1.1944

Enllaços refback

  • No hi ha cap enllaç refback.




Universitat Oberta de Catalunya. eLearn Center 

RUSC. Universities and Knowledge Society Journal és una publicació electrònica editada per la Universitat Oberta de Catalunya (Barcelona).

Creative Commons
Els textos publicats en aquesta revista estan subjectes –llevat que s'indiqui el contrari– a una llicència de Reconeixement 3.0 Espanya de Creative Commons. Podeu copiar-los, distribuir-los, comunicar-los públicament i fer-ne obres derivades sempre que reconegueu els crèdits de les obres (autoria, nom de la revista, institució editora) de la manera especificada pels autors o per la revista. La llicència completa es pot consultar a http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/es/deed.ca.